Hadislerin sahih (gerçek) olup olmadığını yapay zeka desteği ile tespit eden "hadis veri tabanı", akademisyenler ve vatandaşların hizmetine sunuldu. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Yavuz Ünal’ın başkanlığında geliştirilen projeden hadis alanında araştırma yapan akademisyenlerin yanı sıra vatandaşların da hadislerin sahih olup olmadığı konusunda yararlanmaları amaçlandı. 2016 yılında çalışmalara başlanılan ve yüze yakın akademisyenin katkı sunduğu "hadis veri tabanı" sisteminde, bugüne kadar 284 bin hadisten 184 bini yeniden tercüme edilerek onaylandı.

GÜVENİLİR BİR ARŞİV ÇALIŞMASI

Rektör Ünal, hadis veri tabanı çalışmasının hadislerin elektronik ortamda toplanması ve rivayetlerin tarihsel bağlamında doğru okunmasını sağlayan bir çalışma olduğunu dile getirdi. Yapay zekayı kullanarak hadislerin ana metnini belirleyip sahih kavramına yeni bir açılım getirdiklerini belirten Ünal, "Sadece nakleden kişilerin güvenilirliğinden hareketle, dinin kurucu metinlerinin, kültürümüzün kurucu metinlerinin yeniden değerlendirilmesine katkı sağlayacak bir arşiv çalışması aslında. Farklı üniversitelerden yüze yakın akademisyenin bir araya gelip her birinin farklı bir misyon üstlendiği multidisiplinler bir çalışma. Temel hedeflerden biri de dinimizin ya da kültürümüzün kurucu metinlerinin istismarını engellemek.” dedi.

BİLGİYİ ÖĞRENEREK SUNUYOR

Sistemin özellikle çarpıtılan ve orijinal bağlamından koparılarak istismara açık hale getirilen metinlerin kendi bağlamına döndürülerek anlaşılmasına imkan sunan özgün bir çalışma olduğunu söyleyen Yavuz Ünal, "Projenin en önemli yönlerinden bir tanesi, teknolojiyi baştan itibaren kullanması. Burada aynı kelimeyi kullananları tespit etmek, bilgi teknolojisi açısından son derece kolay ama o kelimeyi kullanmadan,

o kavramı kullanmadan, o metni anlatan, ona katkı sağlayacak olan şey ancak makine öğrenmesiyle mümkün. Bu nedenle bu projede makine öğrenmesi, yapay zeka kullanıldı, kullanılmaya da devam ediliyor." diye konuştu.

KAYNAK OLARAK GÖSTERİLEBİLİR

Akademik çalışmalarda sistemdeki hadislerin direkt kaynak olarak gösterilebildiğini dile getiren Prof. Dr. Ünal, "Proje sadece hadis açısından değil, İslami açıdan, edebiyat açısından, tarih açısından birçok alanda ihtiyacı karşılayan bir çalışma olarak ortaya çıktı. Sadece güven vermesi, güven telkin etmesi, söz konusu olan metnin neden söylendiği, o gün nasıl anlaşıldığı, nasıl uygulandığı, tarih boyunca nasıl uygulandığı ve bugün bu metin nasıl değerlendirilmelidir, buna imkan sağlayan bir platform çalışması. Bu nedenle de anlamlı." ifadelerini kullandı. Çalışmaya "hadisveritabani.info" adresinden ulaşılabiliyor.